เยอรมนี (สหพันธสาธารณรัฐ) : นายกรัฐมนตรี
หัวหน้าฝ่ายบริหารในระบบรัฐสภาแบบสหพันธ์ของเยอรมันตะวันตก นายกรัฐมนตรีได้รับเลือกตั้งอย่างเป็นทางการโดยยังไม่มีการอภิปรายโดยสภาผู้แทนชุดใหม่ภายหลังการเลือกตั้งในการเลือกตั้งทั่วไป นายกรัฐมนตรีจะถูกกำหนดตัวโดยประธานาธิบดี สหพันธ์ภายหลังจากที่ประธานาธิบดีสหพันธ์ได้เจรจาการคัดเลือกนี้กับพรรคการเมืองต่าง ๆ แล้ว หากนายกรัฐมนตรีได้เสียงข้างมากเด็ดขาดในการหย่อนบัตรลงคะแนนเสียงครั้งแรกแล้ว เขาก็จะได้รับแต่งตั้งจากประธานาธิบดีเป็นนายกรัฐมนตรีได้ แต่ถ้าไม่ได้เสียงข้างมากดังกล่าวสภาผู้แทนราษฎรก็มีเวลา 14 วันในการเลือกตั้งนายกรัฐมนตรี แต่ถ้าไม่มีบุคคลใดได้รับเสียงข้างมากก็จะมีการหย่อนบัตรลงคะแนนเสียงเป็นครั้งที่ 3 โดยมิชักช้า และผู้จะได้เป็นนายกรัฐมนตรีจะต้องเป็นบุคคลที่ได้เสียงข้างมาก เมื่อลงคะแนนเสียงครั้งที่ 3 ยังไม่สามารถได้คะแนนเสียงข้างมากอีก ประธานาธิบดีมีเวลา 7 วันที่จะเลือกดำเนินการอย่างใดอย่างหนึ่ง คือ ระหว่าง (1) แต่งตั้งผู้สมัครรับเลือกตั้งที่ได้เสียงส่วนใหญ่เหนือกว่าคู่แข่งขันเป็นนายกรัฐมนตรี หรือ (2) ยุบสภาผู้แทนราษฎรให้มีการเลือกตั้งใหม่ ในกรณีที่ไม่มีการเลือกตั้งทั่วไป นายกรัฐมนตรีคนใหม่สามารถเข้าดำรงตำแหน่งได้โดยผ่านทางวิธีปฏิบัติที่กำหนดไว้ในรัฐธรรมนูญว่าด้วยการลงมติไม่ไว้วางใจ “ในทางสร้างสรรค์” โดยให้สภาผู้แทนราษฎรให้ทำการถอดถอนนายกรัฐมนตรีคนเดิม แต่ทั้งนี้ก็จะต้องเลือกผู้ที่จะมาสืบทอดตำแหน่งนายกรัฐมนตรีคนต่อไปไว้ด้วย หากไม่ถูกถอดถอนด้วยวิธีการดังกล่าวนายกรัฐมนตรีก็จะอยู่ในตำแหน่ง 4 ปีเท่ากับอายุของสภาผู้แทนราษฎร นายกรัฐมนตรีจะเป็นผู้จัดตั้งคณะรัฐมนตรีจากบุคคลในพรรคการเมืองของตนหากเป็นกรณีที่ได้ครองเสียงข้างมาก หรือโดยการเจราจากับพรรคการเมืองอื่นหากจำเป็นต้องจัดตั้งเป็นรัฐบาลผสม กฎหมายพื้นฐานกำหนดให้นายกรัฐมนตรีต้องรับผิดชอบต่อการกำหนดนโยบายของรัฐบาลและต่อการอำนวยการทั่วไปในงานของรัฐมนตรีแต่ละกระทรวงให้เป็นไปตามนโยบาย นายกรัฐมนตรี รองนายกรัฐมนตรี หรือรัฐมนตรีเจ้ากระทรวงจะต้องลงนามในกฎหมายทุกฉบับก่อนที่การลงนามของประธานาธิบดีจะมีผลบังคับในทางกฎหมาย จากข้อกำหนดนี้ทำให้เกิดปัญหาทางรัฐธรรมนูญถึงสิทธิในการวีโต้กฎหมาย นายกรัฐมนตรีเท่านั้นที่มีอำนาจทางกฎหมายที่จะถอดถอนรัฐมนตรีได้
ความสำคัญ อำนาจฝ่ายบริหารของนายกรัฐมนตรีเยอรมันตะวันตกเมื่อพิจารณาในแง่สัมพันธภาพระหว่างตัวนายกรัฐมนตรีกับประธานาธิบดี คณะรัฐมนตรี และรัฐสภาแล้ว ก็จะเห็นได้ว่ามีมากกว่าอำนาจของนายกรัฐมนตรีของประเทศอื่น ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งอำนาจของนายกรัฐมนตรีของฝรั่งเศสและนายกรัฐมนตรีของอิตาลี คณะผู้ร่างกฎหมายพื้นฐานต้องการจะไม่ให้เกิดสภาวะสุดโต่งอย่างใดอย่งหนึ่ง คือ (1) ระบบที่ประธานาธิบดีมีอำนาจมาก กับ (2) ความไร้เสถียรภาพของระบบหลายพรรคการเมืองที่บรรดารัฐมนตรีถูกบีบให้ต้องคล้อยตามนโยบายของคณะรัฐมนตรีและต้องสนองตอบต่อข้อเรียกร้องของพรรคการเมืองของตนในขณะเดียวกันด้วย คนเยอรมันแก้ปัญหาข้อนี้ด้วยการให้นายกรัฐมนตรีมีอำนาจมาก แม้ว่านายกรัฐมนตรีจะไม่สามารถอ้างความชอบธรรมในการปกครองจากประชาชนและจะต้องรับผิดชอบโดยทางรัฐธรรมนูญต่อสภาผู้แทนแต่วาระการดำรงตำแหน่งของนายกรัฐมนตรีเมื่อเทียบกับระบบอื่นแล้วมีความมั่นคงมากกว่า ทั้งนี้ก็เพราะระบบเยอรมันนิยมความมีบุคลิกภาพที่เข้มแข็งในภาวะผู้นำ ตำแหน่งนายกรัฐมนตรีมีมิติต่าง ๆ เกิดขึ้นมากมายในช่วงการดำรงตำแหน่งของนายกรัฐมนตรีคนแรกของเยอรมันช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 คือ คอนราด อะเดนาเออร์ ซึ่งดำรงตำแหน่งระหว่างปี ค.ศ. 1949 – 1963
No comments:
Post a Comment